بیماری ندول تیروئید چیست و چگونه درمان میشود؟
به گزارش وبلاگ مستند، ندول تیروئید برآمدگی هایی هستند که در غدد تیروئید به وجود میآیند. رشد غیرعادی بافتهای تیروئید اغلب در لبه های آن اتفاق میافتد به همین دلیل گلو برآمده احساس میشود. اگر ندولها بزرگ باشند یا در افراد لاغر به وجود بیایند این برآمدگی در جلوی گردن قابل مشاهده است.
ندول تیروئید چیست؟
ندول یا گره تیروئید (Thyroid nodules) توده ای جامد یا پر از مایع است که در غده تیروئید تشکیل می شود. غده مسئول تنظیم متابولیسم بدن درست بالای قفسه سینه و در پایه گردن قرار گرفته است.بیش تر گره های تیروئید جدی نیستند و علامت خاصی ندارند. تنها درصد کمی از این گره ها سرطانی هستند.
فرد تا قبل از معاینه بالینی از طریق پزشک متوجه وجود آن نخواهد شد. گاهی به خاطر وجود بیماری دیگر از بیمار اسکن گرفته می شود و پزشک می تواند با توجه به نتیجه اسکن ها به وجود گره ها پی ببرد. برخی از انواع ندول های تیروئید بزرگ شده و به این علت در گردن قابل تشخیص هستند، این گره های بزرگ گاهی فرایند بلع و تنفس را با مشکل روبرو می کنند.
بر اساس نوع گره پزشک روش های درمانی مختلف را به کار خواهد گرفت.1
انواع ندول تیروئید
شایع ترین انواع ندول های تیروئید منفرد شامل ندول های کلوئیدی غیر سرطانی یا آدنوم فولیکولار هستند. نوع دیگری از گره خوش خیم که ممکن است دیده شود، آدنوم سلول هرتل نامیده می شود. حدبیشتر 24 درصد ندول های سلول هرتل سرطانی هستند. به طور کلی، تعداد کمی از ندول ها سرطانی هستند.گره های سرطانی براساس انواع سلول های بدخیم تیروئید موجود در آنها تقسیم بندی می شوند. انواع آنها شامل پاپیلری، فولیکولی، مدولاری (نخاعی) یا تمایز ضعیف سلول های آناپلاستیک هستند. پیش آگاهی برای بیمار تا حد زیادی به نوع سلول و مقدار توسعه سرطان در زمان تشخیص بستگی دارد.
علاوه بر سرطان تیروئید ناشی از انواع سلول های ذکر شده در بالا، ندول های تیروئید ممکن است حاوی لنفوم (سرطان سلول های سیستم ایمنی) نیز باشند. سرطان از قسمت های دیگر مانند پستان و کلیه هم می تواند به تیروئید توسعه یابد. همچنین، علت بیشتر ندول های تیروئید ناشناخته است. در موارد خاص، کمبود یُد در رژیم غذایی می تواند باعث ایجاد ندول تیروئید شود.2
علائم ندول تیروئید
بیشتر گره های تیروئید علائمی ایجاد نمی کنند. با این حال، اگر سلول های موجود در ندول ها به تنهایی دارای عملکرد باشند و هورمون تیروئید تولید می کنند، گره ممکن است علائم و نشانه هایی از هورمون بیش از حد تیروئید (پرکاری تیروئید) ایجاد کند. تعداد کمی از بیماران از درد در محل ندول شکایت دارند که می تواند به گوش یا فک آنها نیز سرایت کند.اگر گره بسیار بزرگ باشد، می تواند با فشردن مری (لوله اتصال دهان به معده) یا نای باعث اختلال در خوردن یا نفس تنگی شود. ممکن است برخی از افراد وقتی به آینه نگاه می کنند متوجه یک توده در گردن خود شوند، که این امر بسیار نادر می باشد. برخی از افراد نیز با کاهش سریع ناخواسته وزن، احساس عصبی بودن یا ضربان نامنظم قلب روبرو می شوند.2
علت های ایجاد ندول تیروئیددر بسکمک از مواقع علت ندول تیروئید قابل تشخیص نیست؛ اما عوامل مثل کمبود ید وجود دارد که می تواند باعث بروز این بیماری شود. ید برای تولید هورمون تیروئید ضروری است.
هنگامی که بدن شما به مقدار کافی ید دریافت نکند، غده تیروئید شما به تدریج بزرگ تر و تبدیل به گواتر می شود. گواتر می تواند زمینه را برای رشد ندول های تیروئید فراهم کند.
علاوه بر این، تیروئیدیت یا التهاب غده تیروئید هم می تواند باعث ایجاد ندول یا گره تیروئید شود. همچنین سرطان تیروئید و کیست های تیروئید هم می توانند جزو عوامل موثر در رشد گره تیروئید باشند.
به غیر از آنچه گفته شد، برخی ریسک فاکتورها (عوامل خطر) هم با گره تیروئید در ارتباط هستند. عوامل زیر می توانند شانس مبتلا شدن شما به گره تیروئید را در مقایسه با میانگین افراد بالا ببرند.
کهولت سن
قرار گرفتن سر و گردن در مجاورت پرتوهای خطرناک خصوصا در سنین زیر 20 سال و بالای 70 سال
مؤنث بودن
کمبود ید در بدن
مبتلا بودن به تیروئیدیت هاشیموتو (التهاب مزمن تیروئید).3
عوارض جانبی و مسائل ندول تیروئید
مسائل تنفسی و بلع سخت
گره های بزرگ و گواتر چند گره ای سمی باعث این مشکل می شوند.پرکاری تیروئید
اگر گره ها یا گواتر اقدام به تولید هورمون تیروئید اضافی کنند این مشکل به وجود خواهد آمد. پر کاری تیروئید باعث کاهش وزن، ضعف عضلانی، عدم تحمل گرما، اضطراب و بی قراری خواهد شد.عوارض جانبی و احتمالی پر کاری تیروئید
در مواقع نادر شخص در هنگام ابتلا به پرکاری تیروئید دچار ضربان قلب نامنظم، استخوان ضعیف و بحران تیروئید سمی خواهد شد. این مسائل زندگی فرد را با خطر جدی روبرو کرده و در صورت بروز آن ها باید هر چه سریع تر به مراکز درمانی مراجعه کرد.مسائل ناشی از جراحی گره تیروئید
اگر پزشک درمان جراحی را پیشنهاد کند، و گره را بردارد، فرد تا سرانجام عمر خود مجبور به مصرف مکمل های دارویی است.1تشخیص ندول تیروئید
زمانی که توده یا گره در گردن تشخیص داده شود، پزشک در ابتدا احتمال سرطانی بودن آن را بررسی خواهد کرد. اما از طرفی دیگر پزشک کارایی غده تیروئید را با انجام آزمایش هایی خاص بررسی خواهد کرد:معاینه بالینی
زمانی که پزشک مشغول معاینه غده است از بیمار می خواهد تا آب دهان خود را قورت دهد، چرا که در حین فرآیند بلع گره تیروئید به سمت بالا و پایین حرکت می کند.پزشک احتمال وجود بیماری پرکاری تیروئید را بررسی کرده و در پی نشانه های آن همچون رعشه، واکنش های سریع و زیاد و ضربان قلب نامنظم و سریع فرد را معاینه می کند.
همچنین احتمال وجود بیماری کم کاری تیروئید هم بررسی می شود، ورم صورت، پوست خشک و ضربان قلب آهسته از جمله نشانه های بالینی این بیماری هستند.
آزمایش های عملکرد غده تیروئید
برای تشخیص کم کاری و پر کاری تیروئید سطح هورمون TSH و سایر هورمون هایی که غده تیروئید تولید می کند مقدار گیری می شود.سونوگرافی
در این روش تشخیصی با استفاده از امواج صوتی فرکانس بالا می توان به تصویر درست و دقیقی در مورد شکل، مقدار و ساختار ندول تیروئید رسید. همچنین از این روش برای تشخیص کیست از گره ها هم استفاده می شود. سونوگرافی به عنوان راهنمایی دقیق در نمونه برداری آسپیراسیون به کمک سوزن هم استفاده می شود.نمونه برداری آسپیراسیون به کمک سوزن
برای بررسی احتمال سرطانی بودن گره ها باید نمونه برداری انجام شود. در این روش پزشک سوزن باریکی را به درون گردن فرو کرده و اندکی از سلول های بافت گره را برداشت می کند.این روش تشخیصی معمولا در مطب پزشک اجرا شده و خطرات خیلی کمی دارد. پزشک با کمک سونوگرافی جای ورود سوزن را مشخص می کند. بعد از برداشت، نمونه برای بررسی دقیق به آزمایشگاه فرستاده می شود.
اسکن تیروئید
برای ارزیابی بهتر گره ها پزشک اسکن کامل تیروئید را تجویز می کند. برای انجام این روش تشخیصی به بازوی فرد داروی ید رادیو اکتیو تزریق می شود. بعد از آن به کمک دستگاهی مخصوص تصویر دقیقی از غده برداشته خواهد شد.گره هایی که هورمون تیروئیدی زیادی تولید می کنند و به آن ها گره های داغ (hot nodules) گفته می شود، در اسکن دیده می شوند، چرا که ایزوتوپ بیش تری نسبت به بافت سالم تیروئید جذب می کنند. گره های داغ در بیش تر موارد غیر سرطانی هستند.
در برخی موارد گره هایی که ایزوتوپ کم تری جذب کرده اند و به آن ها گره های سرد (cold nodules) گفته می شود سرطانی هستند. با این همه اسکن تیروئید نمی تواند گره های سرد سرطانی را از غیر سرطانی ها تشخیص دهد.3
درمان ندول تیروئید
تشخیص آدنوم های فولیکولار از سرطان های فولیکول سخت است. ندول های دیگری که به شدت به سرطان مشکوک هستند، باید با جراحی درمان شوند. بیشتر سرطان های تیروئید قابل درمان هستند و به ندرت مسائل تهدید کنننده ای محسوب می شوند. هر گره ای که برداشته نشوند، باید با پیگیری پزشک هر شش تا 12 ماه یک بار از نزدیک تحت مراقبت قرار گیرند. این پیگیری ممکن است شامل معاینه فیزیکی، سونوگرافی یا هر دو آنها باشد.گاهی اوقات، پزشک ممکن است با استفاده از دوزهای سرکوب کننده هورمون تیروئید سعی در کوچک کردن ندول ها داشته باشد. برخی پزشکان معتقدند که اگر گره ای در اثر درمان منقبض شود، احتمالاً خوش خیم بوده است. مطالعات اخیر نشان داده اند که درمان با متوقف کردن کار تیروئید تفاوتی ندارد.
اگر گره باعث پرکاری تیروئید شود، معمولاً غیر سرطانی است. درمان با هدف پیشگیری از علائم و عوارض پرکاری تیروئید مانند نارسایی قلبی، پوکی استخوان و ضربان قلب سریع همراه است. درمان ها شامل از بین بردن غده با استفاده از یُد رادیواکتیو، مسدود کردن تولید هورمون تیروئید با داروها و یا پیگیری محافظه کارانه بیمار با پرکاری تیروئید خفیف است.
پرکاری تیروئید تحت بالینی، به بیماری افراد بالغ مبتلا به ندول بیش از حد اشاره دارد، اما هورمون TSH با کمترین فشار روبرو می شود و سطح خون هورمون های تیروئید طبیعی است. درمان ب اساس سن، سایر شرایط پزشکی و ترجیح بیمار صورت می گیرد.2
پینوشتها
1.www.drdr.ir
2.www.resaa.net
3.www.digikala.com
منبع: راسخون